آیات عرش و کرسیآیات عرش و کرسی به آیات دارای واژه‌های «عرش» و «کرسی» اطلاق می‌شود. ۱ - تعریف"عرش" در لغت به معنای "تخت" است و به همین معنا چهار بار در قرآن (در آیات ۱۰۰ سوره یوسف و ۲۳، ۳۸ و ۴۲ سوره نمل ) آمده است. "کرسی" نیز به معنای تخت و سریر است. این واژه به همین معنا در آیه ۳۴ سوره ص به کار رفته که اشاره به تخت سلیمان است. اما واژه "عرش" ۲۱ بار و "کرسی" یک بار در قرآن به خداوند سبحان نسبت داده شده است که مجموع این آیات را "آیات عرش و کرسی" می‌نامند. ۲ - چند نمونه از آیات عرش و کرسیبرخی از این آیات چنین است: ۱. آیه ۱۷ سوره الحاقه : (... ویحمل عرش ربک فوقهم یومئذ ثمانیة)؛ "و عرش پروردگارت را آن روز هشت [۷] بر سر خود بر می‌دارند"؛ ۲. آیه ۵ سوره طه : (الرحمن علی العرش استوی)؛ "خدای رحمان که بر عرش استیلا یافته است"؛ ۳. آیه ۲ سوره رعد : (... ثم استوی علی العرش...) ؛ " آنگاه بر عرش استیلا یافت"؛ ۴. آیه ۲۵۴ سوره بقره : (... وسع کرسیه السماوات والارض...) ؛ " کرسی او آسمانها و زمین را در بر گرفته "؛ و نیز آیات: ۵۴ سوره اعراف ، ۱۲۹ سوره توبه ، ۱۰۰ سوره یوسف ، ۴۲ سوره اسراء ، ۸۶ و ۱۱۶ سوره مؤمنون ، ۵۹ سوره فرقان ، ۲۶ سوره نمل ، ۴ سوره سجده ، ۷۵ سوره زمر ، ۷ و ۱۵ سوره مؤمن ، ۸۲ سوره زخرف ، ۴ سوره حدید ، ۲۰ سوره تکویر ، ۱۵ سوره بروج و ۷ سوره هود . ۳ - اعتقادات برخی ظاهر گرایانگروهی از ظاهرگرایان از جمله کرامیه ، مجسمه و حنابله ، عرش و کرسی را جسمانی شمرده، عقیده دارند خداوند مستقر بر عرش و مماس با آن‌ها است و گاهی از عرش بر آسمان فرود می‌آید؛ ولی شیعه و معتزله معتقدند عرش و کرسی دارای معنای مجازی و کنایی‌اند و در آیاتی که عرش و کرسی به خدا نسبت داده شده، به معنای علم و عظمت و احاطه قدرت و سلطه و سلطنت خداوند سبحان است؛ زیرا این آیات با توجه به آیات محکم همچون (لا تدرکه الابصار)، (لیس کمثله شیء) و… هرگز بر جسمانی بودن خداوند سبحان دلالت ندارند. [۳۲]
مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۲، ص۲۷۶-۲۷۹.
۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات عرش و کرسی». |